W większości małżeństw w Polsce panuje wspólność majątkowa. A to oznacza, że jeśli dojdzie do rozwodu, samo wydanie wyroku przez sąd nie wystarczy. Konieczny będzie jeszcze podział majątku wspólnego między byłymi małżonkami. Bo choć teoretycznie można go przeprowadzić w ramach samej sprawy rozwodowej, w praktyce często okazuje się to niemożliwe. A wtedy pozostaje już jedynie uruchomienie odrębnego postępowania lub próba wypracowania porozumienia poza salą sądową.

Wspólność majątkowa a podział majątku po rozwodzie – jak to wygląda w praktyce?

Większość par nie zawiera przed ślubem małżeńskiej umowy majątkowej (potocznie zwanej intercyzą). A to oznacza, że z chwilą, gdy takie osoby stają się mężem i żoną, powstaje nowa masa majątkowa, nazywana majątkiem wspólnym.

W czasie trwania małżeństwa każde z małżonków ma więc swój osobisty majątek. Obejmuje on przede wszystkim to, co zgromadzili przed ślubem, choć np. spadki czy darowizny otrzymane już w trakcie trwania małżeństwa, też będą trafiać do majątków osobistych.

Większość gromadzonego od tej chwili dorobku będzie jednak wchodzić w skład nie majątków osobistych, a majątku wspólnego. Jak sama nazwa wskazuje, należy on zarówno do męża, jak i żony. A to oznacza, że po orzeczeniu rozwodu trzeba tę kwestię jakoś uregulować i dokonać podziału. Jak to zrobić? Możliwości są 2: droga sądowa lub zawarcie umowy.

Podział majątku wspólnego między byłymi małżonkami – w sądzie czy u notariusza?

Większości osób podział majątku wspólnego kojarzy się z wizytą w sądzie, ale to nie jedyne rozwiązanie. Można też zawrzeć umowę.

Umowny podział majątku teoretycznie ma prawo przybierać dowolną formę (nawet formę ustną). Jeśli jednak w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość albo przedsiębiorstwo, to konieczna jest już forma notarialna. 

To rozwiązanie niewątpliwie ma swoje zalety, takie jak szybkość załatwienia sprawy, mniejszy stres i mniej czasu, który trzeba poświęcić, by dokonać podziału. Z drugiej strony nie zawsze znajdzie się on w zasięgu byłych małżonków. Wszystko dlatego, że umowny podział majątku wspólnego dopuszczalny jest tylko, o ile były mąż i żona pozostają całkowicie zgodni co do tego, co wchodzi w skład majątku wspólnego i jaką ma wartość oraz jak ten podział przeprowadzić.

Sądowy podział majątku wspólnego sprawdzi się więc przede wszystkim w sytuacji, gdy byli małżonkowie nie są w stanie wypracować wspólnego stanowiska. Wtedy to sąd rozstrzyga sporne kwestie. Warto jednak dodać, że z drogi sądowej można skorzystać również, dostarczając zgodny plan podziału. Wtedy sprawę nie tylko da się przeprowadzić szybko, ale i koszty postępowania będą mniejsze. 

Pozostaje też możliwość podziału majątku jeszcze w ramach samej sprawy rozwodowej. Zarezerwowano ją jednak tylko dla szczególnych przypadków: gdy nie doprowadzi to do nadmiernego wydłużenia postępowania. W praktyce oznacza to, że zwykle nie da się uniknąć uregulowania tej sprawy poza postępowaniem rozwodowym.

Jak można podzielić majątek po rozwodzie?

Istnieją 3 sposoby zniesienia współwłasności:

• podział cywilny, czyli sprzedaż wszystkich składników majątku i podzielenie sumy stosownie do udziałów;
• podział fizyczny poszczególnych przedmiotów wchodzących w skład majątku;
• przyznanie elementów majątku na własność jednemu z byłych małżonków (np. mieszkania) z obowiązkiem spłaty drugiej strony stosownie do udziału.

Jak dzieli się majątek po rozwodzie? O czym jeszcze musisz pamiętać?

Kwestia podziału majątku po rozwodzie wcale nie jest prosta. Wspomniane wyżej zasady to tylko wprowadzenie do całego tematu. Nie bez powodu tak wiele osób korzysta z pomocy prawnika, bo kwestii do ustalenia może być znacznie więcej. Mowa tu przede wszystkim o:

• ewentualnym ustanowieniu rozdzielności majątkowej z datą wsteczną;
• ustaleniu nierównych udziałów, gdyby inne rozwiązanie było niesłuszne ze względów moralnych i etycznych;
• rozliczeniu nakładów i wydatków z majątku osobistego na majątek wspólny – np. żądanie zwrotu pieniędzy za remont wspólnego domu opłaconego z otrzymanego spadku, czyli majątku osobistego jednego z byłych małżonków.

Wszystkie te kwestie są skomplikowane i wymagają zgromadzenia odpowiednich dowodów. A jednocześnie każda z nich może diametralnie zmienić sytuację majątkową po rozwodzie.

Może Cię też zainteresować: Rozwód z orzeczeniem o winie – co musisz wiedzieć?